Hướng dẫn cách lên dây cót đồng hồ cơ cho người mới

Đồng hồ cơ luôn có một sức hút đặc biệt với những ai trân trọng sự tinh xảo và giá trị truyền thống. Tuy nhiên, để cỗ máy thời gian này hoạt động mượt mà, việc tìm hiểu cách lên dây cót đồng hồ cơ đúng cách là điều tối quan trọng. Hãy cùng Watch Store khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Vì sao đồng hồ cơ cần lên dây cót?

Đồng hồ cơ cần được nạp năng lượng qua bộ cót vì đây là nguồn cung cấp sức mạnh cho toàn bộ hoạt động của cỗ máy thời gian.

Cụ thể, dây cót là một sợi lò xo kim loại mỏng, được cuộn chặt trong một hộp chuyên dụng gọi là tang trống. Khi bạn thực hiện thao tác nạp cót, sợi lò xo này sẽ được nén chặt, tích lũy năng lượng cơ học. Năng lượng này sau đó sẽ được giải phóng từ từ, truyền động lực qua hệ thống bánh răng phức tạp, làm kim chỉ giờ quay và hiển thị thời gian chính xác. 

Phân loại đồng hồ cơ theo cơ chế lên cót

Đồng hồ cơ được phân thành 2 loại chính, là dòng lên dây cót bằng tay và dòng lên cót tự động. Đồng hồ lên cót tay phù hợp với những người yêu sự cổ điển, thích trải nghiệm việc tương tác với cỗ máy thời gian, trong khi đồng hồ tự động lại là lựa chọn tiện lợi cho những ai có lối sống hiện đại, năng động.

Dù khác biệt về cách nạp năng lượng, nhưng cả hai đều hoạt động dựa trên nguyên lý cơ học. Với đồng hồ tự động, bạn không cần làm gì cả, chỉ cần đeo nó trên tay, chuyển động tự nhiên sẽ tạo ra năng lượng. Ngược lại, đồng hồ lên cót tay đòi hỏi bạn phải vặn núm điều chỉnh thường xuyên  để cung cấp năng lượng cho bộ máy.

Một số đồng hồ cao cấp còn có thêm tính năng chỉ báo mức năng lượng, giúp bạn chủ động hơn. Nhờ đó, bạn sẽ biết khi nào cần đeo hoặc lên dây cót lại cho đồng hồ, đảm bảo nó luôn chạy chính xác.

Hướng dẫn chi tiết cách nạp năng lượng cho đồng hồ cơ

Dù là vặn tay hay nạp tự động, các thao tác cũng cần đúng kỹ thuật để đảm bảo cỗ máy vận hành ổn định và bền bỉ. Sau đây là 2 cách lên dây cót đồng hồ cơ phổ biến nhất:

Cách lên dây cót bằng tay

Đối với dòng manual winding, đây là một thao tác đòi hỏi sự khéo léo và cảm nhận tinh tế. Lên dây quá mạnh hoặc cố sức vặn khi khi lò xo đã căng có thể đứt cót hoặc làm hỏng bộ phận giới hạn, dẫn đến những chi phí sửa chữa không hề nhỏ.

Dưới đây là các bước nạp cót đơn giản có thể thực hiện ngay tại nhà:

Bước 1: Tháo đồng hồ ra khỏi tay

Để tránh làm cong núm vặn hoặc gây áp lực không đều lên bộ máy, bạn hãy tháo đồng hồ ra và giữ chắc bằng một tay.

Bước 2: Bắt đầu vặn núm

Dùng ngón cái và ngón trỏ của tay còn lại để vặn núm điều chỉnh theo chiều kim đồng hồ. Bạn nên vặn từ từ, từng chút một để cảm nhận lực.

Bước 3: Dừng đúng lúc

Khi dây cót đã đủ căng, bạn sẽ cảm thấy lực cản tăng lên hoặc nghe thấy một tiếng “tách” nhỏ. Đây là lúc bạn nên dừng lại ngay để tránh làm đứt cót hoặc hỏng bộ phận bên trong.

Cách nạp cót cho đồng hồ automatic

Mặc dù loại Automatic được thiết kế để tự động nạp cót nhờ chuyển động cổ tay, nhưng trong những trường hợp cần có đủ năng lượng khởi động trước khi đeo, bạn vẫn cần biết cách lên dây cót đồng hồ cơ loại tự động này.

Các bước cơ bản để “khởi động” lại hoặc nạp thêm năng lượng là:

Bước 1: Lắc nhẹ hoặc xoay cổ tay

Nếu chiếc cỗ máy thời gian của bạn đã ngừng chạy do không được đeo, hãy thử lắc nhẹ nó sang hai bên khoảng 30 giây đến 1 phút. Thao tác này giúp rotor bên trong xoay và tích lũy năng lượng.

Bước 2: Lên cót bằng tay (chỉ thiết bị có chức năng này)

Hầu hết các bộ máy Automatic hiện đại đều được trang bị chức năng lên cót bằng tay (hand-winding capability). Bạn thực hiện tương tự như cách lên dây cót đồng hồ cơ Manual Winding.

Ngoài ra, đối với những người sở hữu nhiều Automatic hoặc đơn giản là không đeo thiết bị thường xuyên, sử dụng hộp xoay nạp cót (Watch Winder) là giải pháp vô cùng tiện lợi và hiệu quả. Để nạp năng lượng, bạn chỉ cần đặt nhẹ nhàng thiết bị vào vị trí giữ trong hộp xoay, bật nguồn, và hộp sẽ tự động xoay cỗ máy thời gian theo chu kỳ và hướng đã được cài đặt sẵn.

Những lưu ý quan trọng khi nạp cót đồng hồ cơ

Để cỗ máy thời gian của bạn luôn hoạt động chính xác và bền bỉ, việc thực hiện cách lên dây cót đồng hồ cơ đúng chuẩn là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những lưu ý bạn cần ghi nhớ để bảo vệ cỗ máy thời gian quý giá của mình:

• Luôn tháo khỏi tay: Đảm bảo bạn cầm chắc thiết bị và có thể nạp cót mà không làm cong núm vặn hay gây áp lực không đều lên bộ máy.
• Không vặn quá căng (đối với thiết bị nạp cót tay): Hãy dừng ngay khi cảm thấy núm vặn cứng hoặc có một tiếng “kịch” nhỏ, đó là dấu hiệu bộ cót đã đầy và việc cố gắng vặn thêm có thể gây đứt cót.
• Thường xuyên nạp cót: Để đồng hồ cơ luôn chạy chính xác, bạn hãy tạo thói quen nạp cót vào một giờ cố định mỗi ngày, chẳng hạn như vào mỗi buổi sáng. Điều này giúp đồng hồ luôn có đủ năng lượng để hoạt động.
• Đeo thường xuyên hoặc dùng hộp xoay: Với loại Automatic, việc đeo ít nhất 8 tiếng mỗi ngày hoặc sử dụng hộp xoay (watch winder) sẽ giúp duy trì năng lượng liên tục và đảm bảo độ chính xác.
• Tránh xa từ trường và va đập: Các mẫu đồng hồ cơ khá nhạy cảm từ trường như loa, tivi hay máy tính, vì vậy bạn cần tránh xa khỏi các thiết bị này. Đồng thời hạn chế tối đa va đập để bảo vệ bộ máy bên trong.
• Bảo dưỡng định kỳ: Để kéo dài tuổi thọ và duy trì hiệu suất, bạn nên đưa bảo dưỡng thiết bị  (làm sạch, tra dầu) 2 – 4 năm một lần.

Tìm hiểu thêm: Cách xả cót đồng hồ cơ đeo tay đơn giản 

Sau khi đã nắm được cách lên dây cót đồng hồ cơ, nhiều người cũng không khỏi tò mò về thao tác ngược lại – “xả cót”. Đây là quy trình thường được áp dụng khi muốn bảo quản thiết bị đo thời gian hoặc cần tháo lắp bộ máy. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để thực hiện việc xả cót an toàn:

Chuẩn bị dụng cụ trước khi xả

Để thực hiện cách xả cót một cách an toàn và hiệu quả, việc chuẩn bị đầy đủ dụng cụ chuyên dụng là bước không thể bỏ qua. Bạn sẽ cần những vật dụng sau:

• Tua-vít đầu nhỏ: Bạn hãy chọn loại tua-vít chuyên dụng với kích thước đầu phù hợp với ốc vít.
• Nhíp gắp linh kiện: Nên sử dụng nhíp có đầu nhọn, mảnh để gắp và thao tác dễ dàng.
• Kính lúp hoặc kính hỗ trợ: Bạn nên dùng kính lúp hoặc kính hiển vi đeo mắt.
• Găng tay nilon mỏng: Giúp tránh để lại dấu vân tay, dầu mỡ hay bụi bẩn từ tay dính vào các linh kiện nhạy cảm.
• Hộp đựng linh kiện: Dùng để đựng các ốc vít, lò xo và chi tiết nhỏ khác sau khi tháo ra, tránh bị thất lạc.
• Khay chống tĩnh điện: Nếu có điều kiện, bạn có thể chuẩn bị thêm khay chống tĩnh điện để bảo vệ các linh kiện điện tử nhạy cảm (đặc biệt đối với một số mẫu hybrid).

Hướng dẫn cách làm

Khi đã có đủ dụng cụ, bạn có thể tiến hành xả cót theo các bước sau:

Bước 1: Tháo nắp sau

Bạn cần xác định loại nắp lưng (vặn ren hoặc cạy khóa) và dùng dụng cụ chuyên dụng để mở. Hãy đặt thiết bị trên bề mặt mềm để tránh trầy xước vỏ.

Bước 2: Tìm và nhận diện bánh xe truyền lực cho bộ cót (Ratchet wheel)

Bạn hãy cẩn thận tìm bánh răng có răng cưa nhỏ, thường nằm gần trọc bộ cót . Đây là bộ phận giữ năng lượng cho cót.

Bước 3: Ngắt chức năng của lò xo chặn bánh răng (Click spring)

Tiếp theo, dùng nhíp hoặc tua-vít nhỏ nhẹ nhàng đẩy lò xo nhả (click spring) ra khỏi bánh xe cót. Đồng thời, bạn phải dùng ngón tay hoặc dụng cụ khác giữ chặt bánh xe cót để ngăn cót bung mạnh đột ngột.

Bước 4: Xả cót từ từ

Sau khi vô hiệu hóa click spring, bạn hãy từ từ xoay nhẹ bánh xe cót ngược chiều kim giờ. Cót sẽ nhả năng lượng dần cho đến khi hết căng.

Bước 5: Kiểm tra lại

Cuối cùng, bạn hãy xoay nhẹ núm nạp cót. Nếu núm xoay trơn tru và không còn cảm giác lực căng, cót đã được xả thành công.

Thắc mắc thường gặp khi lên dây cót cho đồng hồ cơ 

Khi bạn bắt đầu thực hiện cách lên dây cót đồng hồ cơ hẳn sẽ đi kèm với nhiều câu hỏi. Dưới đây là giải đáp cho những thắc mắc phổ biến nhất mà người mới chơi thường gặp phải:

Bao lâu nên nạp cót một lần?

Với dòng máy cơ nạp cót thủ công, bạn nên thực hiện mỗi ngày một lần vào cùng một thời điểm để duy trì năng lượng ổn định. Đối với mẫu automatic, nếu đeo trên tay tối thiểu 8 – 10 tiếng/ngày, bộ máy sẽ tự tích trữ năng lượng. Trong trường hợp không đeo thường xuyên, hãy vặn tay khoảng 20 – 30 vòng để khởi động lại trước khi sử dụng.

Làm sao biết đã đầy cót?

Ở phiên bản nạp cót thủ công, khi núm vặn trở nên cứng hoặc phát ra tiếng “cạch” nhẹ, đó là dấu hiệu bộ cót đã căng đủ và bạn nên dừng lại. Với automatic, hầu hết đều có cơ chế chống quá tải, nên bạn có thể vặn thoải mái, miễn sao máy vận hành ổn định là đã đủ năng lượng.

Nếu quên nạp cót thì thiết bị có hỏng không?

Đừng lo lắng nếu bạn quên nạp cót khiến thiết bị ngừng chạy, vì điều này hoàn toàn không gây hại. Khi đó, cỗ máy chỉ đơn giản là đã cạn năng lượng và sẽ hoạt động bình thường trở lại ngay sau khi được nạp cót hoặc đeo lên tay.

Nắm rõ cách lên dây cót đồng hồ cơ là bước quan trọng để sử dụng đúng chuẩn và duy trì tuổi thọ lâu dài cho thiết bị. Đừng quên kết hợp bảo dưỡng định kỳ để cỗ máy thời gian luôn vận hành ổn định và chính xác. Nếu bạn đang tìm kiếm những mẫu máy cơ chất lượng, đừng ngần ngại ghé thăm WatchStore ngay hôm nay để khám phá bộ sưu tập đa dạng và nhận được tư vấn tận tình!