Chưa có sản phẩm trong giỏ hàng.
Mặt Trăng là gì? Khám phá về vệ tinh kỳ diệu của Trái Đất
Bạn có bao giờ tự hỏi, liệu mặt trăng là gì ngoài một vật thể tròn sáng, luôn treo lơ lửng trên bầu trời đêm mà ta vẫn thường thấy? Sức hút vô hình nào đã gắn kết nó với Trái Đất suốt hàng tỷ năm qua? Và những bí mật nào vẫn còn ẩn […]
Bạn có bao giờ tự hỏi, liệu mặt trăng là gì ngoài một vật thể tròn sáng, luôn treo lơ lửng trên bầu trời đêm mà ta vẫn thường thấy? Sức hút vô hình nào đã gắn kết nó với Trái Đất suốt hàng tỷ năm qua? Và những bí mật nào vẫn còn ẩn giấy trên bề mặt đầy những vết lõm ấy? Hãy cùng WatchStore khám phá về vệ tinh kỳ diệu này và lý giải toàn bộ các thắc mắc trên qua nội dung dưới đây.
1. Mặt Trăng là gì? Mặt Trăng ở đâu trong hệ Mặt Trời?
Mặt Trăng là vệ tinh tự nhiên và duy nhất của Trái Đất. Thường xuất hiện trên bầu trời đêm với vô vàn hình dạng kỳ ảo như tròn vành vạnh, khuyết một phần, lưỡi liềm hay bán nguyệt. Ngoài tên gọi quen thuộc này, nó còn được gọi bằng các cách khác như là Nguyệt, Cung Trăng, hay gọi tắt là Trăng.
Trong hệ mặt trời, Mặt Trăng nằm và quay xung quanh Trái Đất của chúng ta theo một quỹ đạo xác định. Và cũng xoay quanh mặt trời như trái đất. Trong toàn bộ hệ Mặt Trời, Mặt Trăng có vị trí gần với Trái Đất nhất, đồng thời là vệ tinh lớn thứ 5 – Lớn hơn cả sao Diêm Vương hay sao Thủy.
2. Nguồn gốc và sự hình thành của Mặt Trăng
Mặt Trăng đã được hình thành vào 4.5 tỷ năm trước – Chỉ khoảng 50 triệu năm sau khi Hệ Mặt Trời sơ khai ra đời. Suốt một thời gian dài, các nhà khoa học đã nỗ lực giải mã bí ẩn về nguồn gốc này với nhiều giả thuyết thú vị như sau:
2.1 Những giả thuyết đầu tiên về nguồn gốc của Mặt Trăng
– Giả thuyết “ly tâm”: Ý tưởng này cho rằng vật chất từ Trái Đất non trẻ đã bị văng ra do lực quay quá nhanh, rồi dần tập hợp lại thành Mặt Trăng. Tuy nhiên, tốc độ quay cần thiết cho kịch bản này bị đánh giá là phi thực tế.
– Giả thuyết “bắt giữ”: Đề xuất Mặt Trăng vốn là một thiên thể độc lập, sau đó bị lực hấp dẫn của Trái Đất thu hút và giữ lại. Thách thức lớn nhất của giả thuyết này là giải thích làm thế nào Trái Đất có thể hấp thụ động năng khổng lồ của Mặt Trăng khi nó bay ngang qua.
– Giả thuyết “hình thành đồng thời”: Giả định Mặt Trăng và Trái Đất cùng được tạo ra từ cùng một đĩa vật chất khi Hệ Mặt Trời đang hình thành. Tuy nhiên, giả thuyết này không thể lý giải thỏa đáng những khác biệt về thành phần hóa học giữa hai thiên thể, đặc biệt là việc Mặt Trăng chứa ít kim loại hơn Trái Đất.
Theo thời gian, cả 3 giả thuyết trên đều dần dần bị bác bỏ. Mãi đến năm 1946, nhà địa chất người Canada Reginald Daly đã đề xuất một ý tưởng mang tính đột phá: Giả thuyết Va chạm lớn.
2.2 Giả thuyết va chạm lớn: Giả thuyết nhận được đồng tình của nhiều nhà khoa học
Theo giả thuyết này, cách đây khoảng 4.5 tỷ năm, một sự kiện chấn động đã xảy ra: một vụ va chạm khổng lồ giữa một thiên thể có kích thước tương đương Sao Hỏa với Trái Đất khi còn mới. Và vụ va chạm kinh thiên động địa này đã bắn tung một lượng lớn vật chất vào không gian.
Một phần trong số vật chất đó dần tích tụ lại, hình thành một đĩa bồi tụ quay quanh Trái Đất, và chính từ đĩa vật chất này, Mặt Trăng đã ra đời. Giả thuyết này nhanh chóng nhận được sự đồng tình và công nhận rộng rãi từ cộng đồng khoa học.
Và một trong những lý do thuyết va chạm lớn của nhà địa chất học Reginald Daly có sức thuyết phục lớn, nhận được sự đồng tình của các nhà khoa học bởi vì:
– Giả thuyết này hoàn toàn phù hợp với khối lượng lõi thực tế của Mặt Trăng và mômen động lượng của hệ Trái Đất – Mặt Trăng.
– Nó cũng giải thích được vì sao Mặt Trăng có thành phần hóa học đặc trưng, ít kim loại và giàu silicat, tương đồng với lớp vỏ Trái Đất và thiếu hụt các nguyên tố dễ bay hơi.
Hiện tại, giả thuyết Va chạm lớn vẫn đang không ngừng được các nhà khoa học hoàn thiện và phát triển, nhằm lý giải những khám phá mới nhất về vệ tinh thân thuộc của chúng ta, góp phần vén màn bức màn bí ẩn về sự hình thành của Mặt Trăng.
3. Cấu tạo bên trong và bề mặt của Mặt Trăng
3.1 Cấu tạo bên trong
Cũng giống như Trái Đất, cấu trúc bên trong của Mặt Trăng được phân thành ba lớp chính, mỗi lớp có thành phần hóa học và đặc tính riêng biệt: lớp vỏ, lớp phủ và lõi.
– Phần lõi:
Nằm ở vị trí trung tâm của mặt trăng, được được cho là ít nhất một phần nóng chảy, với khả năng dẫn điện cao và mật độ vật chất lớn hơn lớp phủ. Mặc dù thành phần chính xác của lõi vẫn còn là một ẩn số, các nhà khoa học đã đưa ra nhiều giả thuyết:
Một số cho rằng lõi là hợp kim nóng chảy của sắt-sulfide sắt-cacbon với bán kính khoảng dưới 375 km. Trong khi đó, các giả thuyết khác lại chỉ ra một lõi lớn hơn một chút, chứa silicat nóng chảy pha lẫn sắt và titan. Lõi này có cấu tạo như sau: 40% là lõi trong rắn và 60% là lõi ngoài nóng chảy.
– Lớp phủ và lớp vỏ:
Bao quanh lõi là lớp phủ, với phần trong của nó có thể vẫn đang nóng chảy. Các nhà khoa học tin rằng cấu trúc lớp phủ và lớp vỏ của Mặt Trăng đã hình thành từ sự kết tinh của một đại dương magma khổng lồ, xuất hiện ngay sau khi Mặt Trăng ra đời khoảng 4,5 tỷ năm trước.
Quá trình này đã tạo ra một lớp phủ dày, giàu khoáng chất như olivin và pyroxen. Trong khi đó, các khoáng chất nhẹ hơn như plagiocla dần nổi lên bề mặt, nguội lại và kết tinh thành lớp vỏ anorthosit dày khoảng 50 km. Những mẫu đá lấy từ các vùng biển trên Mặt Trăng – vốn là phần dung nham đã nguội – cho thấy thành phần khoáng giống với lớp phủ.
Đặc biệt, các mẫu đá vỏ Mặt Trăng có tuổi từ 3,3 đến 4,4 tỷ năm, cổ hơn phần lớn đá trên Trái Đất, càng củng cố giả thuyết về sự hình thành từ đại dương magma nguyên thủy.
3.2 Bề mặt bên ngoài
Bề mặt của mặt trăng là gì? Bề mặt Mặt Trăng là một bức tranh đầy lồi lõm, chủ yếu được tạo nên từ đá và bụi, mang dấu tích rõ ràng của hàng tỷ năm hứng chịu các vụ va chạm từ thiên thạch và tiểu hành tinh. Tại đây, chúng ta sẽ tìm thấy nhiều khoáng vật silicat cùng các nguyên tố hóa học quan trọng như Canxi, Magie, Titan, Nhôm và Mangan.
Điều đặc biệt và cũng là yếu tố then chốt lý giải sự vắng bóng của sự sống trên Mặt Trăng chính là việc nó không hề có khí quyển, từ quyển hay thủy quyển. Môi trường khắc nghiệt này, thiếu vắng bầu khí quyển bảo vệ, nước dạng lỏng và từ trường, khiến Mặt Trăng trở thành một thế giới hoàn toàn khác biệt và không thể duy trì sự sống như trên Trái Đất.
4. Các hình dạng của Mặt Trăng
Nhìn từ phía Trái Đất, Mặt Trăng Trăng có các hình dạng như sau:
– Trăng tròn: Vào ngày 15 âm lịch hàng tháng (hay còn gọi là ngày rằm), trăng sẽ xuất hiện trên bầu trời đêm với hình tròn vành vạnh. Điều này xảy ra khi Trái Đất – Mặt Trăng – Mặt trời cùng tạo thành một đường thẳng (Mặt Trăng nằm ở giữa mặt trời và trái đất) và mặt trăng được chiếu sáng toàn bộ.
– Trăng khuyết: Trăng khuyết là giai đoạn trong chu kỳ Mặt Trăng, khi phần được chiếu sáng của Mặt Trăng giảm dần từ trăng tròn xuống đến trăng non. Giai đoạn này xảy ra sau trăng tròn và kết thúc khi Mặt Trăng trở thành trăng non.
– Trăng bán nguyệt: Trăng bán nguyệt, đúng như tên gọi của nó (“bán” là một nửa, “nguyệt” là trăng), là Trăng lúc được chiếu sáng chính xác một nửa, trông hệt như một nửa hình tròn hoàn hảo. Hiện tượng này xuất hiện khi Mặt Trăng đang trong hành trình chuyển tiếp giữa pha trăng non và trăng tròn, thể hiện sự thay đổi liên tục của ánh sáng và bóng tối trên bề mặt vệ tinh của chúng ta.
– Trăng lưỡi liềm: Trăng lưỡi liềm (crescent moon) là một hình dạng hoặc biểu tượng được sử dụng để mô tả pha Mặt Trăng khi chỉ có một phần nhỏ được chiếu sáng, tạo nên hình dạng lưỡi liềm mỏng.
– Không trăng là một trong những pha của Mặt Trăng, xảy ra khi Mặt Trời và Trái Đất nằm ở hai phía đối diện của Mặt Trăng. Lúc này, mặt được chiếu sáng lại quay lưng về phía Trái Đất, khiến chúng ta không thể quan sát thấy Mặt Trăng trên bầu trời.
5. Các hiện tượng đặc biệt của Mặt Trăng
5.1 Nhật thực
Khi mặt trăng nằm ở giữa và tạo nên một đường thẳng với trái đất và mặt trời: Lúc này, mặt trăng sẽ che lấp một phần hoặc toàn bộ ánh sáng từ mặt trời chiếu tới trái đất. Từ đó tạo ra một vùng bóng tối (nhật thực toàn phần) hoặc bóng nửa tối (nhật thực một phần) trên bề mặt Trái Đất, khiến ban ngày trở nên tối sầm.
5.2 Nguyệt thực
Nguyệt thực diễn ra khi Trái Đất nằm chen giữa Mặt Trăng và Mặt Trời. Trong thời điểm này, Trái Đất chắn ánh sáng từ Mặt Trời, khiến bóng của nó phủ lên Mặt Trăng và làm Mặt Trăng bị che khuất. Thú vị ở điểm bạn chỉ có thể ngắm nguyệt thực vào những ngày trăng tròn. Đặc biệt, khi Mặt Trăng đi qua phần bóng tối nhất của Trái Đất, nó có thể chuyển sang màu đỏ cam huyền ảo, tạo nên hiện tượng Trăng máu (Blood Moon).
5.3 Siêu trăng
Siêu Trăng, hay còn gọi là Siêu Mặt Trăng, là một hiện tượng thiên văn kỳ thú khi vầng trăng rằm bỗng trở nên sáng và lớn hơn hẳn so với bình thường. Điều này xảy ra khi trên quỹ đạo hình elip của mặt trăng, mặt trăng di chuyển đến vị trí gần với Trái Đất hơn.
Dù mang tên gọi “siêu” nhưng Siêu Trăng không hề hiếm gặp. Thực tế, Siêu Trăng có thể xuất hiện tối đa tới bốn lần trong một năm, mang đến những màn trình diễn ánh sáng ngoạn mục trên bầu trời đêm. Tại Việt Nam, công chúng cũng đã nhiều lần có cơ hội chiêm ngưỡng và thưởng thức vẻ đẹp ấn tượng của những đêm Siêu Trăng rực rỡ này.
5.4 Trăng xanh
Trăng xanh không phải là trăng có màu xanh, đây chỉ là tên gọi để nói về hiện tượng trăng tròn thứ hai trong tháng đó. Điều này xảy ra vì chu kỳ trung bình của mặt trăng là khoảng 29.5 ngày, nên đôi khi một tháng dương lịch có thể có hai lần trăng tròn. Và đây là hiện tượng thiên văn học rất hiếm gặp.
6. Nếu Mặt Trăng “không tồn tại” thì Trái Đất sẽ ra sao?
Hãy thử tưởng tượng: nếu 4,5 tỷ năm trước không có vụ va chạm tạo ra Mặt Trăng, hoặc nếu đột nhiên hôm nay vệ tinh quen thuộc này biến mất khỏi bầu trời, điều gì sẽ xảy ra với hành tinh xanh của chúng ta?
Chắc chắn rằng cuộc sống trên Trái Đất sẽ thay đổi chóng mặt: Ngày và đêm sẽ trôi qua nhanh chóng hơn, kéo theo các chu kỳ di cư của loài vật cũng phải tăng tốc. Hiện tượng thủy triều, vốn được Mặt Trăng tạo ra để khuấy động các đại dương và vận chuyển hóa chất thiết yếu cho sự sống từ đất liền xuống biển, sẽ không còn.
Hơn thế nữa, chính lực hấp dẫn của Mặt Trăng đã giúp làm chậm vòng quay của Trái Đất từ chỉ 6 giờ một ngày xuống 24 giờ như hiện tại. Nó còn đóng vai trò then chốt trong việc ổn định độ nghiêng của trục Trái Đất, đảm bảo chúng ta có bốn mùa rõ rệt xuyên suốt lịch sử.
Do đó, nếu thiếu vắng Mặt Trăng, sự sống trên Trái Đất sẽ thay đổi dữ dội. Các loài sinh vật có thể phải đối mặt với những mùa đông khắc nghiệt hơn và những chu kỳ ngày đêm hối hả. Không có Mặt Trăng làm nguồn cảm hứng và bước đệm đầu tiên, có lẽ nhân loại sẽ không bao giờ nghĩ đến việc chinh phục không gian hay bắt đầu những hành trình tìm kiếm sự sống ngoài vũ trụ.
7. Khám phá thêm: Đồng hồ Moonphase – Khi vẻ đẹp của mặt trăng được kể lại trên cổ tay bạn
Mặt trăng không chỉ là thiên thể soi sáng cho Trái Đất mỗi khi màn đêm buông xuống, mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho trí tưởng tượng và sự sáng tạo của loài người. Chính từ vẻ đẹp kỳ ảo cùng những chu kỳ biến đổi đầy mê hoặc của nó, các nghệ nhân chế tác đồng hồ đã lấy đó làm ý tưởng để tạo nên những chiếc đồng hồ Moonphase độc đáo.
Những cỗ máy thời gian này không chỉ đơn thuần hiển thị giờ giấc, mà còn tái hiện một cách tinh xảo và lý tưởng các pha của Mặt Trăng ngay trên cổ tay, biến mỗi chiếc đồng hồ thành một tác phẩm nghệ thuật, một mảnh trăng thu nhỏ di động, kết nối con người với vũ trụ bao la.
Hãy cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của một số mẫu đồng hồ Moonphase đang có mặt tại WatchStore đang được dân nghiện đồng hồ mê mẩn thời gian qua ngay dưới đây:
Giảm giá!
Certina 32.5mm Nữ C033.257.36.118.00
12.692.400
₫
15.110.000đ
-16%
• Đã bán 5
Giảm giá!
Tissot 32mm Nữ T122.223.16.353.00
8.550.000
₫
9.500.000đ
-10%
• Đã bán 9
Giảm giá!
Bentley 32mm Nữ BL2332-102WWI
5.920.000
₫
8.000.000đ
-26%
• Đã bán 2
Giảm giá!
Bentley 40mm Nam BL1865-30MKWB
2.886.000
₫
3.900.000đ
-26%
• Đã bán 57
Giảm giá!
Citizen 41mm Nam AK5000-54A
3.188.000
₫
3.985.000đ
-20%
• Đã bán 55
Giảm giá!
Citizen 41mm Nam AK5003-05A
3.188.000
₫
3.985.000đ
-20%
• Đã bán 55
Tất cả mẫu đồng hồ Moonphase và nhiều dòng đồng hồ cao cấp khác tại WatchStore hiện đang được hỗ trợ TRẢ GÓP LÃI SUẤT 0%. Gọi ngay tới Hotline 093.189.2222 để không bỏ lỡ cơ hội trở thành khách hàng may mắn nhận ưu đãi hấp dẫn này nhé!
8. Các thông tin thú vị khác liên quan tới Mặt Trăng (Q&A)
Q: Mặt trăng màu gì?
A: Màu sắc chủ yếu của Mặt trăng là màu xám. Khi nó ở vị trí gần sát với đường chân trời thì lúc này đổi sang màu máu hay màu vàng cam.
Q: Mặt Trăng cách Trái Đất bao nhiêu?
A: Mặt Trăng cách Trái Đất khoảng 384.400 km. Khoảng cách này thay đổi do quỹ đạo hình elip.
Q: Mặt Trăng có tốc độ di chuyển như thế nào?
A: Mặt Trăng di chuyển với vận tốc trung bình khoảng 1,022 km/giây.
Q: Lý do gì khiến Mặt Trăng luôn quay cùng một mặt về phía Trái Đất?
A: Mặt Trăng luôn quay cùng một mặt về phía Trái Đất là do hiện tượng “khóa thủy triều” (tidal locking). Đây là kết quả của lực hấp dẫn giữa Trái Đất và Mặt Trăng tác động qua hàng tỷ năm.
Q: Hiện tượng Trăng máu (Blood Moon) là gì?
A: Trăng máu là hiện tượng xảy ra trong thời điểm nguyệt thực toàn phần, khi Mặt Trăng chuyển sang sắc đỏ cam rực rỡ. Màu sắc đặc biệt này xuất hiện do ánh sáng Mặt Trời bị bầu khí quyển Trái Đất làm lệch hướng và lọc bớt, chỉ còn lại ánh đỏ chiếu tới bề mặt Mặt Trăng.
Q: Chu kỳ mặt trăng là gì?
A: Chu kỳ Mặt Trăng là khoảng thời gian Mặt Trăng hoàn thành một vòng thay đổi các pha của mình khi nhìn từ Trái Đất, từ trăng non này đến trăng non kế tiếp, kéo dài khoảng 29,5 ngày.
Q: Có gì trên Mặt Trăng?
A: Bề mặt Mặt Trăng chủ yếu là đá, bụi (regolith) và đầy rẫy hố va chạm do thiên thạch gây ra. Nó chứa các khoáng chất silicat và nguyên tố như Canxi, Magie, Titan, Nhôm, Mangan.
Q: Bao lâu thì trăng lại tròn một lần?
A: Sau mỗi chu kỳ pha khoảng 29.5 ngày, trăng lại tròn một lần.
Q: Người đầu tiên đặt chân lên mặt trăng là ai?
A: Không ai khác chính là Neil Armstrong. Ông đã đánh dấu bước chân mình lên mặt trăng vào ngày 20 tháng 7 năm 1969.
Q: Trái Đất có bao nhiêu Mặt Trăng?
A: Trái Đất chỉ có một vệ tinh tự nhiên duy nhất mà chúng ta gọi là Mặt Trăng.
Q: Mặt Trăng có được coi là một hành tinh hay không?
A: Không. Mặt Trăng không phải là một hành tình, nó chỉ đơn thuần là một vệ tinh mà thôi.
Q: Trong tương lai, liệu rằng con người có thể di cư và sống trên mặt trăng hay không?
A: Về mặt lý thuyết là có thể, nhưng cần công nghệ tiên tiến để xây dựng môi trường sống nhân tạo có oxy, nước, bảo vệ khỏi bức xạ và nhiệt độ khắc nghiệt.
Q: Tại sao Mặt Trăng lại không có bầu khí quyển?
A: Mặt Trăng không có bầu khí quyển đáng kể vì khối lượng của nó quá nhỏ, dẫn đến lực hấp dẫn yếu không đủ để giữ các phân tử khí.
Q: Trăng khuyết là gì? Trăng khuyết tượng trưng cho điều gì?
A: Trăng khuyết là pha Mặt Trăng khi chỉ có hơn một nửa bề mặt được chiếu sáng, và phần sáng đang tăng hoặc giảm dần. Nó thường tượng trưng cho sự phát triển, thay đổi, hoàn thiện (khi đang lớn dần) hoặc sự suy tàn, kết thúc (khi đang nhỏ dần).
Q: Bên trong mặt trăng có gì?
A: Bên trong Mặt Trăng có cấu trúc phân lớp gồm lớp vỏ, lớp phủ và lõi. Lõi được cho là có ít nhất một phần nóng chảy, trong khi lớp phủ và vỏ được hình thành từ sự kết tinh của đại dương magma cổ đại.
Q: Mặt trăng mất bao lâu để quay quanh Trái Đất?
A: Để hoàn thành một vòng quay quanh hành tinh xanh của chúng ta, Mặt Trăng mất khoảng 27,3 ngày.
Q: Mặt trăng có tự phát sáng được hay không?
A: Mặt trăng không thể tự mình phát sáng. Nhưng nó có thể phản chiếu lại ánh sáng từ mặt trời chiếu vào nó.
Q: Mặt trăng là sao gì trong hệ mặt trời?
A: Mặt Trăng chỉ đơn thuần là một vệ tinh của Trái Đất, không phải ngôi sao, cũng chẳng phải hành tinh.
Q: Mặt trăng và Trái Đất cái nào lớn hơn?
A: Trái Đất lớn hơn. Bởi vì trong khi Trái Đất có đường kính khoảng 12.742 km thì Mặt Trăng có đường kính khoảng 3.474 km.
Q: Trên mặt trăng có sự sống hay không?
A: Hiện tại, không có sự sống tự nhiên được biết đến trên Mặt Trăng. Thiếu bầu khí quyển, nước dạng lỏng và từ trường bảo vệ khiến môi trường ở đó quá khắc nghiệt.
Q: Trăng rằm nghĩa là gì?
A: Trăng rằm là pha Mặt Trăng khi nó xuất hiện tròn đầy nhất trên bầu trời đêm, vì toàn bộ bề mặt hướng về Trái Đất được Mặt Trời chiếu sáng. Nó xảy ra vào giữa chu kỳ pha Mặt Trăng.
Q: 1 mùa trăng là bao nhiêu ngày?
A: 1 mùa trăng là 29.5 ngày
Mặt trăng là gì? Mặt trăng có các hình dạng nào? Mặt trăng xuất hiện từ bao giờ? Tất cả đã được WatchStore giải đáp bên trên. Nếu bạn muốn tham khảo thêm về các mẫu đồng hồ đeo tay Moonphase có hình mặt trăng trên bề mặt đồng hồ thì đừng quên liên hệ Watch Store để được tư vấn kỹ hơn nhé.
